Program-2008
Mozart için...
Mozart da Brahms da hayatlarının son yıllarında müzisyenlerin arasında bir klarnetçi olmasından heycan duymuşlardır. Mozartın kariyerinin ilk yıllarında kendisinin opera ve orkestra eserlerinde kullanmış olmasına rağmen, klarnet henüz pek de tanınmayan bir enstrümandı. 1781 yılında Viyanaya yerleşmesinden sonra tanıştığı klarnetçi Anton Stadler ile olan yakın arkadaşlığı, hayatının son dönem eserlerinden çok sevilen klarnet müziklerinin yazılmasında ilham kaynağı olmuştur. Örneğin Klarnet Konçertosu (Out of Afrikanın romantik sahnelerini hatırlayın) yada bu akşam çalacağımız Klarnet Beşlisi. O yıllarda Stadler, Rusyanın Viyana saraylarındaki temsilcisi Prens Galizin’in emrinde çok iyi bilinen ve tanınan bir müzisyendi. Zamanın müzik eleştirmenlerinden biri Satdler’e hitaben şunları yazmıştır: “ Klarnetin insan sesini sizin yaptığınız kadar inandırıcı bir şekilde taklit edebileceğine hiç bir zaman inanmazdım. Sizin sazınızın sesi o kadar yumuşak, o kadar kırılgan ki kalbi olan herhangi bir insanın buna dayanabileceğini sanmam.” Mozart ve ondan sadece üç yaş genç olan Stadler aynı Mason Locasına üye olmaktan kaynaklanan tanışıklıklarını giderek yakın arkadaşlığa ve müzikte işbirliğine dönüştürmüşlerdir. O dönemlerde her iki müzisyen de ağır maddi sıkıntılar içindeydiler. Mozart, operalarındaki başarılarına rağmen büyük borçlar ödemek durumundaydı, ve Stadler de ağır kumar borçları yüzünde bir süre Mozartın evinde yaşamak zorunda kalmıştı. Ilginçtir ki böylesi bir ortamda ve ruh hali içinde yazılmış olmasına rağmen bu sıkıntı ve ağırlıkları, güneşli bir havada yazılmış gibi duran yumuşak Klarnet Beşlisinde göremeyiz. Eser 29 Eylül 1789 da tamamlanmış ve ilk performansı 22 Aralık 1789 Viyana Müzisyenler Cemiyetinin dullar ve yetimler yararına verdiği bir konserde yapılmıştır. Stadler, doğal olarak klarneti, Mozart ise en sevdiği oda müziği pozisyonu olan violayı çalmıştır. Brahms için... 1890 da, Mozart’ın ölümünden nerdeye tam yüz yıl sonra neşeli bir parça olan ve kendisinin en iyi eserim dediği Opus 111 yaylılar dörtlüsünü bitirmiş ve yayıncısına gönderdiği bir notta şunları yazmış : “bu son sayfa ile benden gelecek notalara elveda diyebilirsiniz” ve besteci olarak emekliliğini ilan etmiştir. Sadece bir kaç ay sonra 1890 Martında sabahın erken saatleriden akşamın geç saatlerine kadar müzik çalınan Meiningen şatosunda kalırken klarnetçi Richard Mühlfeld’in yorumlarından çok etkilenmiş ve baş eleştşrmeni, sırdaşı ve belkide gizli sevgilisi Clara Schumann’a şunları yazmıştır : ”bu adam kesinlikle tanıdıklarımın en iyisi” Bu durum Brahms’ı kısa süren emekliliğinden geri getirmiş ve hemen Mühlfeld için bir seri eser bestelmiştir. B Minör Klarnet Beşlisi bunlardan biri. O sırada aynı şatoda kalan yol arkadaşı ve şair Josef Widmann Brahms’ın o günleri için nerdeyse tanrısal bir neşe ile şöyle yazar: “ gözleri öylesine parlıyordu ki, sanki altın çağlarındaymış gibi ışık içinde yüzüyordu…” Fakat bu dönem Brahms için aynı zamanda Clara’nın oğlu gibi çok sevdiği bir çok yakınını kaybettiği bir dönemdir. Derin bir üzüntü ve fakat garip bir huzur içindedir. Mozart’ın tersine bu sefer bütün bu duyguların müziğine yansıdığını görürüz. Eserin ilk performansı 24 Kasım 1891’de Meiningen şatosunda Richard Mühlfeld ve Joachim Dörtlüsü tarafından gerçekleştirilmiştir. Ellen Jewett KLASIK KEYIFLER 2008 için önerilen REPERTUAR ve AYLAR (Bu aşşağıda okuyacağınız program projenin ilk önerilen halidir. 2008 de sadece Haziran ayındaki 'Klarnet Aşkına' isimli programı Pilot Proje olarak gerçekleştirdik. Aşşağıda adı geçen müzisyenler ile ilerideki programlarda tekrar birlikte çalmak umuduyla... ) Mayıs ‘Romantik Inciler’ Audubon Quartet Atilla Aldemir, viyola Mendelson, Dvorak,Brahms Haziran ‘Klarnet Aşkına’ Richard Faria, klarnet Ellen Jewett, keman Aslı Erdal, keman Çetin Aydar, viyola Heidi Hoffman, çello Mozart, Brahms Temmuz ‘Rus Klasikleri’ Esen Kıvrak, keman Özcan Ulucan, keman Çetin Aydar, viyola Ian Jesse, viyola Frıeder Lenz, çello Şölen Dikener, çello Glazunıv, Brodin, Tchaikovsky Ağustos ‘Bach’tan Tangoya Müziksel Mezeler’ Cellistanbul Dimitris Gouzios, konuk sanatçı, çello (Atina senfoni orkestrası baş çellisti) Eylül ‘Sadece Mozart’ Pelin Halkacı, keman Ellen Jewett, keman Ruşen Güneş, viyola Çetin Aydar, viyola Şölen Dikener, çello Mozart Viyola Quintets Ekim ‘Brandenburg Hediyeleri – Bach Müzikleri’ Bülent Evcil, flüt Ellen Jewett, keman Aslı Erdal, keman Ian Jesse, viyola |